English
Trong xu thế hội nhập giáo dục khu vực và trên thế giới, việc tìm kiếm và vận dụng một mô hình và phương pháp giảng dạy mới để nâng cao chất lượng giáo dục đại học tại Việt Nam đang trở thành nhu cầu cấp thiết và là điều trăn trở của những ai quan tâm đến sự nghiệp trồng người, từ các cơ quan quản lý giáo dục, lãnh đạo các trường đại học đến các giảng viên trực tiếp đứng lớp. Một trong những giải pháp giúp nâng cao chất lượng và chuẩn hóa chương trình đào tạo ngành Quản Trị Kinh Doanh đó là đổi mới tổ chức mô hình lớp học và phương pháp giảng dạy. Một trong những mô hình lớp học mà nhà trường, khoa cần khuyến khích giảng viên vận dụng là Mô hình lớp học đảo ngược. Lớp học đảo ngược (Flipped Classroom) là mô hình giáo dục tiên tiến được ứng dụng dựa trên sự phát triển của công nghệ Elearning và phương pháp đào tạo hiện đại. Với mô hình lớp học đảo ngược, người học xem các bài giảng ở nhà qua mạng. Giờ học ở lớp sẽ dành cho các hoạt động tương tác, hợp tác giúp củng cố thêm các vấn đề thuộc về lý thuyết đã tìm hiểu. Người học sẽ chủ động trong việc tìm hiểu, nghiên cứu lý thuyết hơn, tiếp cận bài giảng bằng video, các bài tập tình huống dưới dạng video clip bất kỳ lúc nào, có thể dừng bài giảng lại, ghi chú và xem lại nếu cần. Công nghệ Elearning giúp người học hiểu kỹ hơn về lý thuyết, từ đó sẵn sàng tham gia vào các buổi học nhóm, tự tin thảo luận trên lớp, và tích cực làm bài tập nâng cao. Ngoài nội dung tự thiết kế, giảng viên có thể sử dụng nội dung của người khác, các đơn vị cung cấp dịch vụ (Việc này phổ biến ở nước ngoài). Muốn quá trình dạy và học thành công thì những giáo trình Elearning phải rất bài bản và hấp dẫn để cuốn hút người học không xao lãng mà tập trung vào việc học. Giảng viên phải quản lý và đánh giá được việc tiếp thu kiến thức thông qua các bài tập nhỏ đi kèm với giáo trình
Với lớp học truyền thống, người học đến trường, lắng nghe thầy cô giảng bài rồi trở về nhà làm bài tập khiến cho người học thụ động và hình thức này được giới chuyên môn gọi là “Low thinking”. Lúc này người thầy làm nhiệm vụ truyền đạt kiến thức mới và theo thang tư duy Bloom thì nhiệm vụ này chỉ ở những bậc thấp (tức là ở mức “biết” và “hiểu”), trong khi nhiệm vụ của người học là làm bài tập có tính vận dụng và theo thang tư duy Bloom thì nhiệm vụ này thuộc bậc cao (bao gồm “ứng dụng”, “phân tích”, “tổng hợp” và “đánh giá”). Điều này không phù hợp, vì nhiệm vụ bậc cao lẽ ra do người thầy phụ trách thì lại do người học, những người không có chuyên môn đảm nhận. Nhưng với lớp học đảo ngược, việc tìm hiểu kiến thức được định hướng bởi người thầy (thông qua những giáo trình Elearning, các bài tập đã được giảng viên chuẩn bị trước, cùng thông tin do người học tự tìm kiếm và nghiên cứu); nhiệm vụ của người học là tự học kiến thức mới này và làm bài tập mức thấp ở nhà. Vào lớp sinh viên được giảng viên tổ chức các hoạt động để tương tác, thảo luận và chia sẻ lẫn nhau. Các bài tập mức độ cao cũng được thực hiện tại lớp dưới sự hỗ trợ của giảng viên và sinh viên cùng nhóm, cùng lớp.
Ở Mô hình lớp học đảo ngược người học là trung tâm, tự nghiên cứu lý thuyết, bài tập ở nhà trước, trong khi thời gian trên lớp dành để thảo luận, khám phá các chủ đề sâu hơn và tạo ra những cơ hội học tập thú vị, có thể chủ động làm chủ các cuộc thảo luận, việc này cho phép giảng viên dành thời gian nhiều hơn với từng cá nhân, từng nhóm người học chưa hiểu kỹ bài giảng hoặc các vấn đề nghiên cứu. Quá này giúp người học tự tin và tích cực hơn, giúp việc học tập và nghiên cứu của sinh viên trở nên hiệu quả hơn.
Lớp học đảo ngược đòi hỏi người học phải hoạt động trí não nhiều nên các chuyên gia gọi là “High thinking”. Khi đó những nhiệm vụ bậc cao trong thang tư duy Bloom được thực hiện bởi cả thầy và trò. Phương pháp này không cho phép người học ngồi nghe thụ động nên giảm được sự nhàm chán. Điểm cộng cho phương pháp này là người học có thể học mọi lúc, mọi nơi và với mọi thiết bị chỉ cần những thiết bị đó có thể kết nối được với internet như smartphone, máy tính bảng, laptop, máy tính bàn…
Phương pháp học này có tính khả thi cao đối với người học có khả năng tự học, có kỷ luật và ý chí. Hiệu quả của phương pháp cũng đã được kiểm chứng từ lâu ở nhiều quốc gia có nền giáo dục phát triển mạnh mẽ như Mỹ, châu Âu và Australia. Tại Việt Nam, mô hình lớp học này còn mới. Thời gian qua có một số giảng viên Khoa Quản trị kinh doanh của Trường ĐH Công Nghiệp TP. HCM đã vận dụng và có một số kết quả rất đáng khích lệ, nhưng việc làm này còn hạn chế ở chỗ chỉ vận dụng được một phần chứ chưa thể áp dụng đúng với tính chất của mô hình lớp học đảo ngược này.
Tuy nhiên, để vận dụng phương pháp này trong thực tế cũng gặp không ít những khó khăn như: Việc thay đổi nhận thức và hành vi của người thầy từ vai trò “truyền thụ” sang “hướng dẫn” có lẽ rào cản lớn nhất đối với bản thân của mỗi giảng viên; Nhiều sinh viên chưa có thói quen học tập theo mô hình này; Sự bình đẳng về công nghệ giữa người học với nhau, vì có nhiều sinh viên thiếu cơ hội tiếp cận với công nghệ; Mô hình lớp học đảo ngược không thể vận dụng cho tất cả nội dung dạy học; Đặc thù của giáo dục mỗi nước, mỗi trường, cũng như tính cách và kỹ năng của người học khác nhau; Mất nhiều thời gian và công sức cho việc soạn giảng của giảng viên; Sử dụng các công cụ khác để tổ chức hoạt động học tập ở nhà và trên lớp nên đòi hỏi giảng viên phải giỏi về công nghệ và vững về phương pháp; Đường truyền Internet kém sẽ gây gián đoạn việc học tập ở nhà; Không phải người học nào cũng hứng thú với phương pháp này; Không phải bài học nào cũng phù hợp với phương pháp này v.v Vì vậy, cần có phương pháp đánh giá phù hợp với nội dung giảng dạy, chứ không quá phụ thuộc vào các đợt thi cử. Giảng viên, tổ bộ môn phải có những buổi họp chuyên môn chia sẻ kinh nghiệm, xây dựng một kế hoạch đồng bộ và xuyên suốt năm học.
William A.Warrd có câu nói rất hay: “Người thầy xuất chúng biết minh họa, người thầy vĩ đại biết cách truyền cảm hứng”. Với Mô hình lớp học đảo ngược giảng viên sẽ minh họa bài giảng và thể hiện ý tưởng của mình một cách trực quan sinh động và dễ dàng truyền cảm hứng cho người học nhất./.
Giảng viên: Trần Phi Hoàng, Tổ Bộ Môn Marketing